ترکیب و هارمونی رنگ ها

رنگهای اصلی:

قرمز-آبی-زرد

یک دایره رنگ ابتدایی که در آن رنگ های قرمز، زرد و آبی وجود دارند، در واقع دایره رنگ سنتی در هنرهای تجسمی به شمار می آید. سر آیزاک نیوتون (Sir Isaac Newton) در سال ۱۶۶۶ اولین نمودار رنگ دایره شکل را به وجود آورد. از آن زمان تا کنون، دانشمندان و هنرمندان به مطالعه و طراحی نمونه های متنوع و مختلف این مفهوم اولیه بوده اند.

اختلاف نظرهای متعدد درباره صحت و برتری یک چیدمان نسبت به دیگری، مدام موجب بروز مناقشاتی در این جمع شده است، اما در حقیقت هر دایره رنگی که ترتیب منطقی رنگ های خالص در آن رعایت شده باشد، موثق و قابل استفاده خواهد بود.

 

رنگ های فرعی یا ثانویه:

سبز، نارنجی و بنفش رنگ هایی هستند که از ترکیب رنگ های اصلی با یکدیگر حاصل می شوند. محل قرار گیری هر رنگ ثانویه در دایره رنگ، بین دو رنگ اصلی تشکیل دهنده اش است.

رنگ های ترکیبی:

زرد- نارنجی، قرمز نارنجی، قرمز- بنفش، آبی – بنفش، آبی- سبز و زرد – سبز، این رنگ ها از ترکیب یک رنگ اصلی با یک رنگ فرعی به وجود می آیند و در اینجا هم، در میان دو رنگ تشکیل دهنده خود قرار می گیرند.

 

رنگهای مکمل یا خنثی:

مکمل قرمز–> سبز

مکمل آبی–>نارنجی

مکمل زرد–>بنفش

 

ترکیب رنگها:

سفید=تمام رنگها

مشکی=قرمز+زرد+آبی

یاسی=قرمز+بنفش

گلبهی=قرمز+زرد+کمی قهوه ای

قهوه ای=قرمز+سیاه

قهوه ای روشن=قرمز روشن+آبی روشن

قهوه ای=قرمز+سبز

قهوه ای=آبی+نارنجی

قهوه ای=زرد+بنفش

کرمی=قهوه ای+سفید

خردلی=قهوه ای+زرد

سبز حنایی=زرد+سیاه

فیروزه ای=سبز+آبی

یشمی=سبزسیر+آبی روشن

سبز=آبی+زرد

صورتی=سفید + قرمز

نارنجی=زرد + قرمز

صورتی چرک=کرم + قرمز

بادمجانی روشن یا کبود=سفید + سبز + قرمز

بادمجانی=سبز + قرمز

بنفش روشن=سفید + آبی + قرمز

بنفش=قرمز + آبی

جگری=شکلاتی + قرمز

زرشکی=قرمز + کمی مشکی

گلبهی پررنگ=نارنجی + زرد + قرمز

گلبهی متوسط=سفید + نارنجی + قرمز

گلبهی روشن=سفید + زرد + قرمز

سرمه ای=کمی مشکی + آبی

زرد فسفری=کمی سبز + زرد

آبی آسمانی=سفید + آبی

نوک مدادی=سفید + آبی + مشکی

فسفری=زرد + سبز

سبز لجنی=مشکی + سبز

سبز فیروزه ای=سفید + سبز

نیلی=آبی+بنفش

خاکستری=سفد+سیاه

 

هارمونی رنگ ها:

هماهنگی یا هارمونی به معنای “چیدمان مطبوع اجزاء یک کل”  است و وجود آن در تمام مظاهر زندگی از موسیقی، شعر، رنگ یا حتی یک کیک زیبا، جلوه می کند. از نظر دیداری، هماهنگی، در چیزی است که موجب لذت چشم می شود. این هماهنگی بیننده را مجذوب کرده و احساس نظم و تعادل را در او ایجاد می کند. هنگامی که چیزی ناهماهنگ است، یا خسته کننده است یا وحشتناک. از طرفی هارمونی بیش از حد نیز به ترکیبی بسیار ملایم و نچسب تبدیل میشود و بیننده را آن طور که باید مجذوب و علاقه مند نمی کند و بالعکس عدم حضور آن نیز تصویری به وجود می آورد که هیچ چشمی تحمل دیدن آن را ندارد.

مغز انسان هر چیزی را که قابلیت سازماندهی نداشته و نامفهوم باشد، پس می زند. عمل دیدن به حضور یک ساختار منطقی نیاز دارد و هماهنگی رنگی می تواند این علاقه به دیدن و حس تعادل را به وجود بیاورد. به طور خلاصه، یکپارچگی مفرط موجب تحریک ناپذیری و پیچیدگی مفرط موجب تحریک بیش از اندازه مغز می شود. تعادل پویا، نتیجه حضور هماهنگی است.

بعد از دانستن ترکیب رنگها حالا باید بدانیم چه رنگی در کنار رنگ دیگر ایجاد هارمونی می کند

مثلا رنگ سبز و زرد با هم هارمونی دارند چرا ؟

زیرا در ترکیب این دو رنگ رنگی مشترک وجود دارد

رنگ اول سبز = زرد + آبی

رنگ دوم زرد = زرد

یا رنگ بنفش و قرمز با هم هارمونی دارند چرا ؟

رنگ اول بنفش = قرمز + آبی

رنگ دوم = قرمز

در اینجا قرمز دو بار تکرار شده است بنا براین با هم هارمونی دارند.

رنگ آبی و دودی نیز باهم هارمونی دارند چرا ؟

رنگ اول دودی = سفید + آبی + مشکی

رنگ دوم = آبی

 

مکمل ها Complementary:

 

رنگ هایی که مقابل یکدیگر در دایره رنگ قرار دارند به عنوان رنگ های مکمل شناخته می شوند. (مثال: سبز و قرمز). کنتراست بالایی که در رنگ های مکمل وجود دارد انرژی و تحرک زیادی را القا می کند. به ویژه زمانی که رنگ ها را خالص به کار ببریم. اما باید به یاد داشت که این حالت باعث اذیت بیننده نشود. رنگ های مکمل به هیچ وجه مناسب متن نیستند.

 

رنگ های متشابه Analogous:

 

رنگ های متشابه، رنگ هایی هستند که در دایره رنگ در کنار هم قرار دارند. این رنگ ها معمولا با یکدیگر خیلی خوب جور می شوند و صحنه و طرح های زیبایی را به جا می گذارند. این رنگ ها در طبیعت به راحتی پیدا می شوند و هارمونی ای که به وجود می آورند بسیار دل نواز است. به یاد داشته باشید که به هنگام استفاده از این نوع رنگ ها، کنتراست و تضاد کافی را داشته باشید. یک رنگ را به عنوان رنگ اصلی انتخاب کنید، رنگ دوم رنگ حمایت کننده و رنگ سوم (ترکیب شده با سیاه، سفید یا خاکستری) به عنوان مقوی آن.

 

 رنگ های سه گانه (ثلاثی یا Triadic):

 

این رنگ ها در دایره رنگ در ۳ نقطه مساوی قرار گرفته اند. (سه گوشه مثلث متساوی الاضلاع). هارمونی در رنگ های سه گانه کاملا پر تحرک هستند، حتی اگر آن ها بسیار کم رنگ و یا ترکیب شده با خاکستری به کار برده شوند. برای داشتن یک هارمونی سه گانه موفق باید توازن را دقیقا رعایت کرد؛ یک رنگ را رنگ اصلی و دو رنگ دیگر را پایه آن قرار دهید.

 

رنگ های مکمل  متساوی الساقین Split-Complementary:

این مثلث از رنگ ها شاخه ای از رنگ های مکمل هستند. علاوه بر رنگ اصلی دو رنگ هم جوار رنگ مکمل آن را انتخاب می کنیم تا الگوی نتساوی الساقین را داشته باشیم. این روش از ایجاد هارمونی بسیار مقید برای افراد مبتدی است، چرا که مشکل می توان ترکیب بدی از آن ساخت.

 

رنگ های مکمل مستطیل Rectangle یا tetradic:

رنگ های مستصیلی چهار رنگ هستند که دو به دو با هم مکملند. این الگوی قوی امکان ایجاد تنوع بسیار زیادی را به وجود می آورد. برای گرفتن نتیجه بهتر یکی از رنگ ها را رنگ اصلی قرار بدهید، همچنین باید توازن را بین رنگ های گرم و سرد رعایت کنید.

 

رنگ های مکمل مربع Square:

الگوی مربع شبیه به الگوی مستطیل است، اما هر ۴ رنگ در آن در چهار نقطه از دایره به فاصله مساوی از یکدیگر قرار گرفته اند. در این وضعیت نیز اگر یک رنگ را اصلی قرار دهید و توازن رنگ های گرم و سرد را رعایت کنید نتیجه خوبی از آن می گیرید.